Không thể phủ nhận sân nhà chính là điểm tựa vững chắc để các đội bóng ‘làm gỏi’ bất cứ đối thủ nào. Điều này đặc biệt đúng với trường hợp của Bolivia, một nền bóng đá yếu tại Nam Mỹ, xếp thứ 83 trên BXH FIFA (thấp nhất khu vực CONMEBOL), nhưng đang tận dụng triệt để yếu tố địa lý trời cho nhằm tạo ra những chiến thắng ấn tượng.
15 năm trước, Bolivia trên sân nhà, lúc bấy giờ là Estadio Hernando Siles ở La Paz, đè bẹp Argentina của Lionel Messi với tỷ số 6-1 tại vòng loại World Cup 2010. Thầy trò HLV Diego Maradona bị hủy diệt dù có Lionel Messi.
Tại sân đấu Estadio Hernando Siles, Messi từng nôn khan, thi đấu nhạt nhòa khi Argentina hòa Bolivia 1-1 vào tháng 3/2013. Hôm ấy, Angel di Maria phải dùng bình thở oxy ngay trên sân để chống chịu với bầu không khí loãng ở thủ đô La Paz.
Estadio Hernando Siles vốn là sân vận động cách mặt nước biển 3660 mét. Muốn làm quen với sân đấu này, các vị khách phải trải qua khi họ phải dành nhiều ngày trước trận đấu để tập thở và thích nghi với áp suất không khí thấp bằng cách sử dụng buồng tăng áp. Không khí loãng tại đây sẽ bóp nghẹt sự thở của những đội khách rồi dẫn đến thiếu oxy, điều mà Messi hiểu rõ hơn bất cứ ai.
Ngày nay, Bolivia thậm chí tân trang cho thứ vũ khí đặc biệt của mình. Họ đã chuyển sang thánh địa mới, Estadio Municipal de El Alto. Ở độ cao 4.150 mét so với mực nước biển, tức cao hơn sân đấu cũ khoảng 500 mét, Bolivia không thể bị ngăn cản, ngay cả khi sức chứa của sân mới này ít gần một nửa so với sân cũ.
Rạng sáng nay, dù chỉ thi đấu với 10 người sau phút thứ 21, nhưng Bolivia vẫn vượt qua Colombia bằng tỷ số 1-0. Nên nhớ, trước trận này, Colombia bất bại 32 trận nếu chỉ tính 90 phút. Họ chỉ mới thua một lần (chung kết Copa America 2024 trước Argentina) kể từ tháng 2 năm 2022.
Hồi tháng 9 vừa rồi, Venezuela là ĐTQG đầu tiên đến sân nhà mới của Bolivia. Kết quả, Venezuela thua thảm 0-4. Tính từ lúc chuyển thánh địa, Bolivia từ tập thể thua 5/6 trận vòng loại World Cup 2026, đứng thứ hai từ dưới lên, đón nhận ba thất bại liên tiếp ở Copa America 2024, đã bứt lên vị trí thứ 6. Họ đang sở hữu 12 điểm, kém Brazil vỏn vẹn 1 điểm. 2 chiến thắng ấn tượng trên sân nhà cùng việc đánh bại Chile 1-2 giúp thầy trò Oscar Villegas nhận thấy cơ hội dự World Cup 2026, trong bối cảnh Nam Mỹ có 6 suất trực tiếp.
Argentina, Colombia – 2 ông lớn Nam Mỹ đều hiểu sự khốc liệt do yếu tố địa lý tại Bolivia – thứ mà chắc chắn không nhiều ĐTQG sở hữu. Brazil cũng không ngoại lệ bởi Neymar phải chua ngoa thốt lên sau trận hòa 0-0 vào năm 2017.
“Thật vô nhân đạo khi phải thi đấu trong điều kiện như thế này. Sân vận động, độ cao, quả bóng, … tất cả đều tệ hại”.
Bức ảnh đi kèm cho thấy Neymar và các đồng đội tuyển Brazil canh đeo mặt nạ dưỡng khí trên ghế sofa và ghế bành, mặc đầy đủ trang phục vào cuối trận đấu. Đó là một cảnh tượng kỳ lạ chỉ ra sự khắc nghiệt mỗi lần các đội khách hành quân đến Estadio Hernando Siles.
Cũng trong năm 2017, FIFA ban hành lệnh cấm đối với các trận đấu quốc tế ở độ cao hơn 2.750m so với mực nước biển. Lý do là độ cao có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe của cầu thủ và làm méo mó sự cạnh tranh công bằng, điều khiến Bolivia phủ nhận mạnh mẽ. Evo Morales, tổng thống Bolivia vào thời điểm đó, đã chỉ trích đây là “chế độ phân biệt đối xử trong bóng đá”.
Quyết định của FIFA khiến họ gặp sức ép vì đại đa số Liên đoàn bóng đá Nam Mỹ (trừ Brazil) ra sức chống đối. Cuối cùng, sau 1 cuộc bỏ phiếu của hội đồng FIFA, lệnh cấm sân theo độ cao được dỡ bỏ. Bolivia tiếp tục tận dụng triệt để câu chuyện sân bãi để biến mình thành đội tuyển khó chơi bậc nhất thế giới.
Thực tế, việc thi đấu ở độ cao hơn 3000 mét giúp ích cho Bolivia như thế nào trong những năm qua vẫn là vấn đề gây tranh cãi. Một số người trái phe sẽ bảo vệ luận điểm cá nhân bằng đưa ra thống kê thành tích thi đấu trên sân nhà và sân khách của Bolivia.
Lần ca khúc khải hoàn ấn tượng 2-1 trước Chile vào tháng 9 vừa rồi chỉ là chiến thắng thứ 2 trên sân khách của họ thuộc một giải chính thức suốt 28 năm qua. Trong khi đó, chỉ tính chiến công hiện tại cho dễ hình dung, Bolivia thắng 2 trận sân nhà liên tiếp trong 1 tháng qua thuộc vòng loại World Cup 2026.
Ngoài ra, 13/15 tổng số điểm của họ ở vòng loại World Cup 2022 đến từ chiến thắng tại Bolivia. Ở vòng loại World Cup 2018, số điểm thuộc hạng mục tương tự là 14, bao gồm một chiến thắng trước Argentina (2-0), dù từng thua đại diện Tango 0-2 trên sân khách.
Ở chiều ngược lại, xuất hiện ý kiến ủng hộ tập thể này. Họ cho rằng Bolivia chỉ đang tận dụng tối đa môi trường sống tự nhiên. Điều này không khác gì một quốc gia thường thi đấu trong điều kiện nhiệt độ khắc nghiệt hoặc dưới 0 độ.
Sẽ còn đó hàng loạt tranh luận về sự nguy hiểm của Bolivia trên sân nhà. Quốc gia này từng đủ điều kiện tham dự vòng chung kết World Cup 1994 tại Hoa Kỳ, nhưng họ vẫn chưa thể trở lại giai đoạn đỉnh cao kể từ đó. Bây giờ, hành trình đặt chân đến một kỳ World Cup khác của họ đang thuận lợi vì lợi thế môi trường không ngờ tới.
