Trên thực tế có nhiều người con không hề chăm sóc cha mẹ, tới khi cha mẹ qua đời lại về chịu tang rồi tranh giành quyền thừa kế như những người con khác.
Vi phạm nghĩa vụ chăm sóc cha mẹ có bị mất quyền thừa kế
Liên quan tới trường hợp không được hưởng thừa kế, Điều 621 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về như sau:
“1. Những người sau đây không được quyền hưởng di sản:
a) Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe hoặc về hành vi ngược đãi nghiêm trọng, hành hạ người để lại di sản, xâm phạm nghiêm trọng danh dự, nhân phẩm của người đó;
b) Người vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ nuôi dưỡng người để lại di sản;
c) Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng người thừa kế khác nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ phần di sản mà người thừa kế đó có quyền hưởng;
Con cái vi phạm nghĩa vụ chăm sóc cha mẹ có thể mất quyền thừa kế
d) Người có hành vi lừa dối, cưỡng ép hoặc ngăn cản người để lại di sản trong việc lập di chúc; giả mạo di chúc, sửa chữa di chúc, hủy di chúc, che giấu di chúc nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ di sản trái với ý chí của người để lại di sản.
2. Những người quy định tại khoản 1 Điều này vẫn được hưởng di sản, nếu người để lại di sản đã biết hành vi của những người đó, nhưng vẫn cho họ hưởng di sản theo di chúc.
Như vậy những người con khi vi phạm nghĩa vụ chăm sóc cha mẹ thì có thể mất quyền thừa kế nếu có bằng chứng chứng minh họ vi phạm và bị các anh em khác khởi kiện, khi cha mẹ không để lại di chúc.
Trong trường hợp con cái vi phạm nghĩa vụ chăm sóc nhưng cha mẹ để lại di chúc hợp pháp trong đó có nội dung vẫn cho người con đó hưởng tài sản, thì họ vẫn được hưởng thừa kế.
Bởi luật quy định về di chúc là nguyện vọng ý chí của người để lại tại sản. Cụ thể Điều 624 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định về di chúc như sau: “Di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết”. Như vậy thì những người con bỏ mặt cha mẹ không chăm sóc nhưng cha mẹ vẫn tha thứ vẫn di chúc để lại tài sản thì họ vẫn được quyền hưởng.
Con cái vi phạm nghĩa vụ chăm sóc cha mẹ bị xử phạt thế nào?
Điều 71 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định về nghĩa vụ và quyền chăm sóc, nuôi dưỡng như sau:
“1. Cha, mẹ có nghĩa vụ và quyền ngang nhau, cùng nhau chăm sóc, nuôi dưỡng con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình.
2. Con có nghĩa vụ và quyền chăm sóc, nuôi dưỡng cha mẹ, đặc biệt khi cha mẹ mất năng lực hành vi dân sự, ốm đau, già yếu, khuyết tật; trường hợp gia đình có nhiều con thì các con phải cùng nhau chăm sóc, nuôi dưỡng cha mẹ”.
Con cái không chăm sóc nuôi dưỡng cha mẹ, chiếu theo Điều 57 Nghị định 144/2021 quy định xử phạt hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng cháy và chữa cháy; phòng, chống bạo lực gia đình: thì có thể bị phạt tiền 5 đén 10 triệu vì “Từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng, nuôi dưỡng cha, mẹ”.
Tại Điều 168 Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017 quy định “Người nào có nghĩa vụ cấp dưỡng và có khả năng thực tế để thực hiện việc cấp dưỡng đối với người mà mình có nghĩa vụ cấp dưỡng theo quy định của pháp luật mà từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng, làm cho người được cấp dưỡng lâm vào tình trạng nguy hiểm đến tính mạng, sức khỏe hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về một trong các hành vi quy định tại Điều này mà còn vi phạm, nếu không thuộc trường hợp quy định tại Điều 380 của Bộ luật này, thì bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm.”
