“Tắt đèn” là một trong những tác phẩm Văn học tiêu biểu nhất của nhà văn Ngô Tất Tố, được đưa vào giảng dạy trong chương trình Ngữ văn Trung học phổ thông. Người dân Việt Nam có mấy ai không biết nhân vật kinh điển chị Dậu – người phụ nữ lam lũ vì chồng vì con, trải qua số phận cơ cực, không có lối thoát. Đáng nói, dù là nhân vật quen thuộc với nhiều người nhưng tên thật của Chị Dậu trong tác phẩm “Tắt đèn” của Ngô Tất Tố là gì thì không phải ai cũng rõ.
Theo đó, mọi người đều gọi chị Dậu bằng tên của chồng chị nhưng người phụ nữ này có tên thật là Lê Thị Đào. Trong tác phẩm Tắt đèn, nhà văn Ngô Tất Tố miêu tả chị Dậu là người phụ nữ vừa dịu dàng, đảm đang, thương con, thương chồng song cũng cứng cỏi, dũng cảm chống lại bọn cường hào để bảo vệ chồng.
Về nội dung tác phẩm, cuộc đời chị Dậu từ khi lấy chồng là phải đối mặt với những khổ sở, đớn đau, bất hạnh, hết chuỗi này đến chuỗi khác: Chị quần quật làm việc từ sáng đến khuya nhưng cơm không đủ ăn, áo không đủ mặc, không đủ tiền nuôi chồng, nuôi con.
Hình ảnh chị Dậu bán con gái đầu lòng (Tý) và đàn chó mới đẻ để có tiền nộp sưu cho bọn địa chủ cứu chồng khiến nhiều người không khỏi nghẹn ngào. Cái Tý là đứa trẻ sớm biết làm, biết nghĩ, biết lo toan nên đã chấp nhận sang nhà Nghị Quế đi ở.
Lúc đầu, gia cảnh anh Dậu (Nguyễn Văn Dậu) dư dả, nhưng vì liền lúc mẹ và em trai anh Dậu cùng qua đời, anh chị dù hết sức tiết kiệm nhưng vẫn phải tiêu quá nhiều tiền cho 2 đám ma. Sau đó anh Dậu cũng mắc bệnh sốt rét, không làm gì được, mọi vất vả dồn lên vai chị Dậu khiến gia cảnh lâm vào bế tắc.
Một cảnh kinh điển trong tác phẩm “Tắt đèn” là cảnh chị Dậu “chạy ra ngoài giữa lúc trời tối đen như mực, đen như cái tiền đồ của chị vậy”. Hình ảnh “Trời tối đen như mực” gợi lên số phận chung của người nông dân Việt Nam bị bần cùng hóa bởi chế độ thực dân nửa phong kiến. Tác phẩm mãi khắc sâu ấn tượng trong lòng độc giả, tới mức trong dân gian vẫn thường ví von “tiền đồ đen tối như chị Dậu”.
Tắt đèn hiện tại vẫn là một trong những tác phẩm Văn học bất hủ. Trong xã hội hiện đại, cụm từ “Chị Dậu” cũng vẫn thường được dùng để chỉ những con người hoặc gia đình có hoàn cảnh quá khó khăn, nghèo khổ so với mặt bằng chung của xã hội.
Ngan
