Việc dâng nước, thay nước là quy tắc bất di bất dịch khi thờ cúng, mọi người cần ghi nhớ.
Vì sao cần thay nước trước khi thắp hương?
Nước thường được đặt ở vị trí trang trọng trên bàn thờ, nằm phía trước bát hương ở giữa bàn thờ. Theo quan niệm tâm linh, nước là biểu tượng của nguồn sống, sự thanh tẩy, và sự tái sinh.
Trong phong thủy, nước tượng trưng cho tài lộc, may mắn, và cuộc sống thịnh vượng. Khi thờ cúng gia tiên, nước đại diện cho đồ ăn thức uống, mang ý nghĩa “trần sao âm vậy” – một sự kết nối giữa cõi dương và cõi âm. Đối với phong thủy thần linh, nước biểu thị tài lộc và sự giàu sang. Vì vậy, trong lễ cúng, nước là yếu tố không thể thiếu và cần được thay mới trước khi thắp hương.
Nước thường được đặt ở vị trí trang trọng trên bàn thờ, nằm phía trước bát hương ở giữa bàn thờ.
Nên dùng loại nước nào để cúng?
Khi cúng Phật, nước tượng trưng cho sự thanh tịnh của tâm hồn. Khi đặt nước lên ban thờ Phật, người cúng như soi mình vào hạnh của nước, nhắc nhở bản thân cần sống trong sạch, thanh tịnh, giống như nước – không phân biệt sang hèn, giàu nghèo hay thông minh và ngu dốt. Nước mang tính chất bình đẳng, không thiên vị hay sợ hãi.
Do đó, trên ban thờ Phật thường chỉ đặt nước tinh khiết, có thể là nước lã, không cần là nước đã đun sôi, và tránh dùng nước trà hay các loại nước có màu, để giữ sự thuần khiết. Tuy nhiên, nếu dùng nước đun sôi để nguội thì cũng không sao, có thể sử dụng nước lọc, nước suối.
Với ban thờ gia tiên, bà cô ông mãnh hay thần linh, nước cúng đại diện cho khái niệm “trần sao âm vậy,” như đồ uống phục vụ cho người cõi âm. Vì vậy, nước cúng gia tiên có thể linh hoạt hơn – tùy gia chủ mà chọn nước lọc, nước trà, nước ngọt hoặc các loại nước khác. Tuy nhiên, dân gian có quan niệm rằng “ma uống nước lã,” nên bát nước lã vẫn là cần thiết trên ban thờ, cùng với các loại nước khác nếu phù hợp với sở thích của người đã khuất khi còn sống.
Do đó, trên ban thờ Phật thường chỉ đặt nước tinh khiết, có thể là nước lã, không cần là nước đã đun sôi, và tránh dùng nước trà hay các loại nước có màu, để giữ sự thuần khiết.
Lưu ý
Trong bộ lễ cúng, thường có kỷ nước riêng với 3 hoặc 5 chén, tùy thuộc vào diện tích ban thờ. Nếu không dùng kỷ, có thể đặt các chén nhỏ theo số lượng phù hợp. Số 3 biểu thị lòng thành kính dâng lên thần linh và tổ tiên: 3 chén tương ứng với gia tiên, bà cô ông mãnh ở hai bên, và chén ở giữa dâng lên thần linh. Số 5 lại đại diện cho tổ tiên và bà cô ông mãnh hai bên, với 3 chén trung tâm tượng trưng cho lòng thành của gia chủ đối với các thần. Con số này còn liên hệ tới ngũ hành “Kim – Mộc – Thuỷ – Hoả – Thổ,” tạo thêm ý nghĩa phong thủy. Trong cúng bái, 5 yếu tố chính là “Hương – Đăng – Trà – Hoa – Quả.” Còn với ban thờ Phật, số 3 thường đại diện cho “Tam Bảo” (Phật – Pháp – Tăng).
Dù đặt 3 hay 5 chén không ảnh hưởng nhiều về phong thủy. Còn với ban thờ Phật, không bắt buộc số lượng ly nước, thường là 3 chén tượng trưng cho Tam Bảo hoặc chỉ 1 cốc nước thủy tinh để thể hiện sự tinh khiết và chay tịnh.
Trên ban thờ Thần Tài, nước cũng mang ý nghĩa tích tài lộc. Thông thường, ngoài kỷ 3 hoặc 5 chén, ban còn có thêm bát nước thả hoa hoặc cốc nước lã để tăng thêm may mắn.
Nước đặt trên ban thờ gia tiên và ban Thần Tài thường là nước lã, theo quan niệm dân gian. Với ban thờ gia tiên, có thể dâng nước trà. Đặc biệt, vào ngày giỗ kỵ, gia đình có thể dâng loại nước mà người đã khuất yêu thích, như trà hoặc rượu, nếu đó là đồ uống ưa thích của họ lúc sinh thời.
