Người xưa khuyên con cháu không nên thắp hương buổi tối vì những lý do sau.
Ý nghĩa của việc thắp hương
Khi thực hiện lễ cúng, một trong những nghi thức không thể thiếu là thắp hương. Hương được thắp lên và cắm vào bát hương, đánh dấu thời điểm bắt đầu buổi lễ. Trong văn hóa tâm linh Việt Nam, hương được coi là một vật phẩm linh thiêng, thể hiện lòng thành kính và sự thuần khiết, thiện tâm.
Việc thắp hương không chỉ đơn giản là một nghi thức mà còn là sự kết nối giữa con người với tổ tiên và thần linh. Hương là phương tiện giúp người thắp gửi gắm lòng thành, ước nguyện tới thế giới tâm linh. Chưa thắp hương, lễ cúng chưa chính thức bắt đầu.
Trong không gian thờ cúng, hương thơm không chỉ tạo ra một không khí thanh tịnh mà còn như một cầu nối giữa thế giới hiện thực và thế giới tâm linh. Thắp hương là sự kính cẩn, là cách để tưởng nhớ và tôn vinh tổ tiên, thần linh. Khi hương cháy, buổi lễ cũng chính thức bắt đầu, mở ra một không gian để gia chủ gửi gắm lời cầu nguyện và mong ước của mình.
Trong văn hóa tâm linh, thắp hương thường được thực hiện vào các ngày lễ quan trọng như mùng một, rằm âm lịch, ngày cúng giỗ, lễ Tết hoặc những ngày cúng thần linh, tổ tiên.
Thực tế, vào ngày mùng một và rằm mỗi tháng, khi mặt trăng thay đổi, điều này ảnh hưởng đến các yếu tố tự nhiên và lực hút của trái đất, nên thắp hương vào những ngày này là một thói quen lâu đời, nhằm cầu xin sự phù hộ, may mắn từ thần linh và tổ tiên. Ngoài ra, vào các dịp như giỗ chạp hay khai trương, việc thắp hương cũng mang ý nghĩa gửi gắm lời cầu nguyện và ước vọng của gia chủ.
Vì sao ông bà dặn không thắp hương buổi tối?
Buổi tối trong văn hóa tâm linh là thời điểm âm khí mạnh mẽ, dương khí suy yếu khi mặt trời đã lặn. Theo quan niệm âm dương, ban ngày thuộc dương, còn buổi tối là lúc âm khí vượng, là thời gian mà ma quỷ, linh hồn hoạt động mạnh mẽ. Vào ban đêm, tổ tiên, ông bà thường an nghỉ, trong khi các cô hồn, ngạ quỷ lại có xu hướng hoạt động nhiều hơn.
Thắp hương được coi là sự kết nối giữa hai thế giới, đưa con người vào cõi âm. Do đó, việc thắp hương vào buổi tối có thể mời gọi các cô hồn, ngạ quỷ đến nhà, điều này không tốt cho gia chủ. Hơn nữa, hương khói vào ban đêm cũng có thể tạo ra một không gian u ám, khiến người trong nhà cảm thấy lạnh lẽo và sợ hãi.
Ngoài ra, buổi tối là thời gian cả gia đình quay quần bên nhau, chuẩn bị cho giấc ngủ. Khói hương có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ và sự nghỉ ngơi của mọi người. Khi trời tối, việc thực hiện các nghi thức tâm linh dễ khiến âm khí xâm nhập vào nhà, ảnh hưởng đến sức khỏe và tài vận của gia đình. Thắp hương vào lúc này càng làm tăng cường âm khí, có thể dẫn đến tình trạng sa sút tinh thần và sức khỏe của các thành viên.
Lưu ý khi thắp hương
Vào ngày mùng 1 và rằm, nên chuẩn bị lễ cúng và thắp hương vào buổi sáng, tránh thắp hương sau 12 giờ trưa, vì lúc này dương khí mạnh, không thích hợp cho việc thờ cúng.
Hương nhang là vật phẩm tâm linh cần thiết, nhưng cần đảm bảo hương sạch, không chứa hóa chất độc hại. Khi thắp hương, nên mở cửa phòng để tránh ngạt khí, và không nên đốt quá nhiều hương cùng lúc để tránh nguy cơ cháy nổ. Thường dùng số lẻ hương, tốt nhất là 1 hoặc 3 cây, không nên sử dụng quá nhiều.
Khi châm lửa hương, nên dùng tay phẩy để tắt lửa, tránh dùng miệng thổi, vì hành động này có thể bị coi là bất kính và gây nhiễm khuẩn.
Hương khi để trên bàn thờ phải khô ráo, tránh ẩm ướt hay bị gãy. Hương ẩm hoặc gãy khi đốt sẽ không cháy hết và mang điềm xui xẻo. Hương gãy cũng gây điềm xui, không may mắn.
Trong gia đình, chỉ nên dùng hương thẻ hoặc nụ hương, không nên cắm hương vòng vào bát hương, vì điều này sẽ gây đại kỵ. Chân hương vòng chỉ dành cho các đền chùa, miếu phủ, nơi có thờ cúng thần linh cao. Cắm chân hương vòng vào bát hương gia tiên sẽ giống như cắm vật sắc nhọn vào, gây sát khí, làm linh hồn tổ tiên không được yên nghỉ và ảnh hưởng xấu đến gia đình.