Giữa người với người lấy thiện làm căn ắt sẽ chẳng gây thù chuốc oán với ai, có thể khoan dung đãi người ắt cũng chẳng thể trách hờn, buông lời ai oán. Vạn sự trên đời có nhân ắt có quả, có sự việc phát sinh ắt có nguyên nhân khởi đầu, người gieo nhân nào phải gặt quả đó.
Hơn nữa, nếu mỗi người đều có thể giới cấm được ba điều này thì ắt họa sẽ rời xa, phúc tự đáo.
1. Kiêu
“Quân tử thụ ngôn dĩ minh trí, kiêu hoành cô hành họa tất tự sinh”.
Nghĩa là: Người có thể tiếp thụ sự khuyên giải góp ý của người khác mới là bậc chính nhân quân tử, từ đó giúp bản thân có thêm nhiều góc nhìn khi đối nhân xử thế, mọi việc cũng được sáng suốt hơn.
Còn người tự cho mình là đúng, kiêu ngạo độc tôn, thì có thể nói người này chưa đánh đã bại, đã tự gieo mầm tai họa cho mình ngay thuở ban đầu.
Con người một khi đã kiêu ngạo thì không còn chú ý đến sự tồn tại của người khác, và cũng chẳng còn nhìn rõ vạn sự vạn vật, nhất cử nhất động đều lấy bản thân làm trung tâm.
Kiêu ngạo sẽ đánh mất đi chuẩn mực làm người, và cũng từ đó cắt đi vận tốt của tự thân.
Làm người chỉ khi nào có thể bỏ đi sự kiêu ngạo mới có thể quay về bản ngã tiên thiên vốn có từ ban đầu, mới có thể quay về trạng thái tốt nhất để làm người.
Trong đối nhân xử thế nếu có thể ngay từ đầu đã thận trọng, khiêm nhường thì trời kính, đất nhường, người người coi trọng, sự sự hanh thông.
2. Đấu
“Hòa giả vô cừu, thứ giả vô oán, nhẫn giả vô nhục, nhân giả vô địch”.
Nghĩa là: Giữa người với người lấy thiện làm căn ắt sẽ chẳng gây thù chuốc oán với ai, có thể khoan dung đãi người ắt cũng chẳng thể vì đó mà khiến kẻ trách người hờn, buông lời ai oán.
Hiểu được giá trị của sự nhẫn nại, ắt cũng chẳng thể vì đó mà gặp cảnh trái ngang, làm người nhân nghĩa lại càng không có chuyện có người thù kẻ hận.
Giữa người với người nếu như lấy đấu tranh làm trọng thì bất kể bản thân thắng hay bại cũng đều bị tổn thương, suy cho cùng cũng đều là bại.
Khi không thể bao dung cho người khác ắt tâm thái hẹp hòi, trong việc đối nhân xử thế cũng dễ đắc tội với người khác, tự mình chuốc lấy kẻ thù đối đầu.
Chỉ có người buông bỏ tâm đấu tranh, mặc kệ hơn thua được mất, mới có thể sống hòa ái với mọi người, mới có thể lương thiện. Từ đó con đường tương lai mới ngày càng rộng mở và tươi sáng, chuyển họa thành phúc.
3. Tham
“Cao phi chi điểu, tử ư mỹ thực; thâm đàm chi ngư, vong ư phương nhị”.
Nghĩa là: Chim bay cao trên trời nhưng lại chết bởi thức ăn ngon, cá lặn tăm sâu nhưng lại chết bởi miếng mồi thơm.
Bất kể là ai, chỉ cần vướng vào chữ tham là cũng xem như hủy cả một đời. Lòng tham thì không ‘thuốc’ nào chữa được, dù người có thông minh tài giỏi bao nhiêu nhưng hễ phạm phải chữ tham này thì cũng coi như tiền đồ vô vọng, đèn sách uổng công rồi.
Đời người bất luận bạn có gặp vận mệnh tốt ra sao, có được cuộc sống giàu sang cỡ nào cũng cần phải loại bỏ tâm tham, biết đủ là vui mới có thể bảo toàn được vận khí.
Biết đủ vốn không phải là cách nghĩ tiêu cực mà là tấm lòng khoáng đãng ung dung khi đối diện với được mất thế gian. Cổ nhân có câu: “Nết người quân tử, tĩnh để tu thân, kiệm dùng dưỡng đức”, ấy cũng là từ lẽ đó mà ra.
