Thất bại trên chấm luân lưu trước Uruguay tại bán kết Copa America 2024, nhiều người có thể nghĩ đó là “tai nạn”, là sự thiếu may mắn của đội tuyển Brazil. Tuy nhiên, nhìn trong bức tranh lớn hơn, đội tuyển giàu truyền thống nhất của bóng đá thế giới với 5 chức vô địch World Cup, đang đi xuống thấy rõ. Selecao xếp thứ 6 tại vòng loại World Cup 2026 khu vực Nam Mỹ, mất vé dự Olympic Paris và giờ là chia tay Copa America ngay vòng tứ kết.
Như đề cập ở trên, những thất bại liên tiếp này cho thấy sự xuống cấp của cả nền bóng đá Brazil. Sau chức vô địch World Cup 2002, có vài lần Brazil giành thêm HCV Olympic và vô địch Copa America, nhưng không bao giờ họ phô diễn được sức mạnh của điệu Samba truyền thống nữa. Sau năm 2002, Brazil bất lực trong việc tìm kiếm chiếc cúp vàng thế giới thứ 6. Lần tiến xa nhất của họ tại World Cup là bán kết vào năm 2014, nơi đoàn quân của Felipe Scolari thảm bại 1-7 trước Đức.
Brazil đánh mất bản sắc khi các tài năng của họ sang châu Âu từ rất sớm. Những phẩm chất vốn là thương hiệu của Brazil bị châu Âu cự tuyệt, hoặc biến đổi nó sang một thứ khác. Hãy nhìn cách Neymar và Vinicius bị công kích mỗi khi phô diễn kỹ thuật để hiểu hơn về điều đó. Bóng đá tại cựu lục địa đề cao sự khoa học, kỷ luật, thứ hạn chế tối đa chất ngẫu hứng, thứ vốn làm nên thương hiệu của cầu thủ Brazil.
Một tình huống gắp bóng qua đầu theo kiểu cầu vồng của Neymar khiến CĐV phấn khích, nhưng lại nhận về cái nhìn không mấy thiện cảm từ đối thủ, hay chính các đồng đội, HLV của anh. Tại châu Âu, người ta đề cao lối chơi đơn giản, điều này triệt tiêu đi thứ bóng đá ngẫu hứng đặc sệt bên trong cầu thủ Brazil.
Thêm nữa, cơn khủng hoảng tài năng với Brazil bắt đầu manh nha. Nhìn lại đội hình Selecao trong trận thua Uruguay, họ có 3 cầu thủ chơi ở khu vực giữa sân là Bruno Guimaraes, Joao Gomes và Lucas Paqueta. Không phủ nhận đây đều là những cầu thủ chất lượng, nhưng so với tiêu chuẩn của một gã khổng lồ như Brazil thì 3 chân sút này chưa đủ tầm để trở thành trụ cột. Cả ba chỉ đang thi đấu cho những đội bóng tầm trung tại Premier League như West Ham, Newcastle và Wolves.
Từng có thời Brazil xuất hiện với nhóm trụ cột đang nắm vai trò “đầu não” tại các CLB hàng đầu châu Âu, như Adriano lĩnh xướng hàng công Inter Milan, Ronaldinho là ngôi sao số một ở Barcelona, Ronaldo de Lima là tiền đạo chủ lực của Real Madrid, trong khi Kaka là tài năng lớn nhất của AC Milan. Còn giờ, nhóm trụ cột của họ lại chơi cho các đội bóng tầm trung, ngay cả cầu thủ vào sân từ ghế dự bị là Andreas Pereira chỉ đang chơi cho Fulham.
Đây không phải là Brazil hào hoa mà người ta từng biết. Selecao đã thay đổi quá nhiều, từ chất lượng đến bản sắc thi đấu. Nhìn theo góc này, không khó hiểu khi tuyển Brazil đang không có được thành tích tốt.
(Bạn đọc: Vương Ngọc)
