Một thiên tài luôn bắt đầu bằng việc im lặng và lắng nghe. Chỉ mất vài phút cho việc này, nhưng lợi ích sẽ kéo dài suốt cả cuộc đời.
Trước khi trở thành một HLV đại diện cho chiến thắng, vào đầu những năm 1980, Jose Mourinho là một sinh viên ngành Khoa học thể thao của trường Kỹ thuật Lisbon. Và ở đây, ông đã lắng nghe một cách chăm chú những bài giảng của Giáo sư Manuel Sergio.
Tất cả đều biết Bobby Robson và Louis van Gaal ảnh hưởng lớn tới sự nghiệp huấn luyện sau này của Mourinho, nhưng người thầy đầu tiên, và thực sự của ông là Manuel Sergio. Đó là một triết gia, tác giả của 37 cuốn sách và góp phần thay đổi thế giới quan trong bóng đá bằng cách tạo ra cuộc cách mạng đạo đức và phương pháp luận.
Sau một buổi học, Sergio hỏi Mourinho sẽ làm gì khi ra trường. “Trở thành HLV bóng đá”, chàng trai 19 tuổi người Setubal đáp. Câu trả lời của Mourinho khiến Sergio sửng sốt. Như Giáo sư nói trên tờ So Foot, hầu hết HLV trước khi bước vào huấn luyện đều trải qua sự nghiệp cầu thủ và những cậu sinh viên mà ông biết khi tốt nghiệp chắc chắn sẽ trở thành thầy giáo.
Nhưng ánh mắt kiên định pha chút tự phụ, trái ngược với dáng vẻ nhút nhát thường thấy, của cậu học trò đã thu hút sự quan tâm của Sergio. Và ông nói: “Một HLV chẳng biết gì về bóng đá nếu chỉ biết tới bóng đá.”
Nghe có vẻ khó hiểu nhưng chính những lời này đã khai sáng cho Mourinho. Mọi HLV đều là những người am tường về chiến thuật, từ 4-4-2, 4-2-3-1 hay 4-3-3. Để phân biệt giữa một HLV tầm thường và HLV thiên tài, người ta cần đến những yếu tố khác như văn hóa, giao tiếp, truyền đạt kiến thức và tâm lý.
Bóng đá không chỉ là hoạt động thể chất và HLV không đơn thuần là đào tạo cầu thủ. Trên quan điểm của Sergio, cầu thủ giống như một cuốn sách và để phát huy tối đa năng lực của họ, biến họ thành những chiến binh, HLV cần hiểu và giải mã. Để trở thành một HLV, trước hết phải là một chuyên gia về khoa học con người và làm chủ các mối quan hệ.
“Jose là một người biết lắng nghe. Cậu ta trở nên nổi tiếng bởi phương pháp huấn luyện mới và rất nhiều trong số đó được tôi giới thiệu. Jose nắm lấy một số nguyên tắc cơ bản, đưa chúng vào thực tiễn và phát triển theo cách riêng. Về mặt trí tuệ, Jose có năng lực đặc biệt và hiểu nhanh nhất những gì tôi nói”, Sergio cho biết.
Nếu Mourinho là một vị tướng, ông sẽ chiến đấu và chết bên cạnh những chiến hữu của mình. Bạn thấy đấy, hiếm có vị HLV nào có nhiều cầu thủ “xin được chết vì thầy” và gọi ông là “người cha thứ 2” như Mou. Với đối thủ, ông ta là kẻ đáng ghét nhất thế giới. Nhưng với học trò, lại nhận được sự tôn kính đặc biệt.
Cesc Fabregas là một ví dụ. Mới đây nói trên tờ Daily Mail, tiền vệ người Tây Ban Nha thừa nhận “Mourinho là kẻ thù số một” của anh khi khoác áo Arsenal và Barcelona. Nhưng sau thời gian làm việc cùng ở Chelsea, anh “sẵn sàng chiến đấu tới chết vì ông”.
Một người vĩ đại chắc chắn không quên nguồn cội. Mourinho từng tri ân người thầy đầu tiên của mình với tuyên bố “không có Sergio sẽ không có Mourinho hiện tại”. Còn theo Sergio, “Mourinho giống như giải Nobel, làm rạng danh tên tuổi và triết lý” của ông. Với một người thầy, đó là món quà tuyệt vời nhất.
Bà mẹ Maria Julia Carrajola dos Santos của Mourinho vốn là một giáo viên tiểu học. Bản thân Mourinho sau khi tốt nghiệp ĐH Kỹ thuật Lisbon, ban đầu trở thành giáo viên thể dục ở các trường tiểu học, chuyên giúp những trẻ em mắc hội chứng Down và khuyết tật tâm thần.