Màn trình diễn nhạt nhòa của tuyển Anh tại vòng bảng EURO 2024 đã khơi mào cho vô số tranh cãi về đội hình lý tưởng. Từ vị trí tiền vệ trung tâm, người ta bàn tán về việc trao cơ hội cho Kobbie Mainoo hay Adam Wharton, thậm chí kéo Jude Bellingham lùi sâu, hay thử nghiệm Trent Alexander-Arnold ở vai trò mới.
Hàng công cũng gây ra nhiều tranh luận không kém, với những ý kiến trái chiều xoay quanh Phil Foden, Bukayo Saka và thậm chí cả khả năng thay thế đội trưởng Harry Kane bằng Ollie Watkins.
Sự bất đồng quan điểm này phản ánh ba thực tế: Gareth Southgate đang có trong tay quá nhiều lựa chọn, chưa có lời giải nào cho sự mất cân bằng trong lối chơi của Tam sư, và đáng lo ngại nhất, ngoại trừ cặp trung vệ, dường như không có cá nhân nào thực sự tỏa sáng.
Tuy nhiên, giữa những hoài nghi về một công thức kỳ diệu nào đó cho hàng công, Southgate có lẽ nên hướng đến sự ổn định, bởi lẽ chính hàng thủ mới đang là điểm sáng hiếm hoi của tuyển Anh.
Thật vậy, sau ba trận vòng bảng, Tam sư mới chỉ để thủng lưới đúng một bàn từ cú sút xa xuất thần của Morten Hjulmand, thành tích tốt nhất giải đấu xét về số bàn thua kỳ vọng (1,1 so với 2,7 của Tây Ban Nha). Họ cũng thành công vô hiệu hóa những chân sút cự phách như Aleksandar Mitrovic, Rasmus Hojlund hay Benjamin Sesko. Bản đồ nhiệt cho thấy các đối thủ hiếm khi tạo ra được cơ hội thực sự nguy hiểm trước khung thành của Jordan Pickford.
Sự chắc chắn nơi hàng thủ đến từ màn trình diễn ấn tượng của từng cá nhân lẫn tinh thần tập thể. Kieran Trippier, dù không còn ở đỉnh cao phong độ, vẫn cho thấy sự kinh nghiệm và tỉnh táo trước những pha tấn công biên. Bộ đôi trung vệ John Stones – Marc Guehi thi đấu ăn ý, trong khi tốc độ của Kyle Walker luôn là chìa khóa hiệu quả trong những tình huống bám đuổi.
Đặc biệt, quyết định bố trí Declan Rice đá thấp nhất hàng tiền vệ của Southgate, dù gây ra nhiều tranh cãi, lại góp phần tạo nên sự liên kết chặt chẽ giữa các tuyến. Sự năng nổ của Conor Gallagher và tinh thần kỷ luật của Jude Bellingham cũng giúp ích rất nhiều cho mặt trận phòng ngự.
Tất nhiên, lối chơi thực dụng này khiến người hâm mộ phần nào hụt hẫng, bởi lẽ những gì họ kỳ vọng là một tuyển Anh tấn công đẹp mắt và áp đảo. Có lẽ việc xây dựng lối chơi phối hợp nhuần nhuyễn, pressing tầm cao hiệu quả là điều Southgate chưa thực sự giỏi dù đã có gần 8 năm dẫn dắt Tam sư.
Vì vậy, thay vì mạo hiểm với những thử nghiệm mới, Southgate có lẽ nên tiếp tục với triết lý thực dụng: giữ sạch lưới, chắt chiu cơ hội và hướng đến những chiến thắng tối thiểu. Biết đâu, tuyển Anh sẽ tạo nên bất ngờ tại EURO hè này như cách mà Hy Lạp đã đăng quang năm 2004, thay vì mơ về một kịch bản rực rỡ như Tây Ban Nha năm 2008?
(Bạn đọc: Quang Vinh)
