Có thể nói rằng ngày quan trọng nhất trong sự nghiệp HLV của Mikel Arteta là Boxing Day 2020. Trước khi bắt đầu gặp Chelsea, Arsenal của Arteta đứng thứ 15 tại Premier League và đang trải qua chuỗi bảy trận đấu thảm họa không giành chiến thắng. Dự án của Arteta, khi đó vẫn còn trong giai đoạn trứng nước, đang trên bờ vực sụp đổ hoàn toàn.
Nhưng rồi, như một tia sáng lóe lên trong bóng tối, Emile Smith Rowe xuất hiện. Cầu thủ tốt nghiệp học viện này đã có trận ra tuyệt hay gặp Chelsea, và anh đã thay đổi cả đội. Arsenal thắng 3-1. Đột nhiên, họ có lại năng lượng, lòng dũng cảm, sự sáng tạo và động lực.
Smith Rowe tiếp tục đá chính chín trận đấu tiếp theo ở Premier League, khẳng định mình là cầu nối giữa hàng tiền vệ và hàng công mà Arsenal khao khát. Anh và Bukayo Saka thực sự châm ngòi cho cuộc cách mạng khiến Arsenal trở thành một đội bóng đáng gờm, thách thức danh hiệu mà chúng ta thấy hiện nay.
Tuy nhiên, tốc độ của cuộc cách mạng đó nhanh đến mức khiến Smith Rowe bị bỏ lại phía sau. Vì nhiều lý do, bao gồm cả vấn đề chấn thương, ngôi sao sinh năm 2000 đã không thể duy trì được tốc độ đáng kinh ngạc mà Arteta và Arsenal thiết lập. Trong hai mùa giải Premier League gần đây nhất, anh chỉ ra sân ba lần và không ghi bàn nào.
Sau tất cả, cuộc hành trình của Smith Rowe vừa khép lại. Fulham chính thức chiêu mộ anh với thoả thuận có thể chạm mốc 34 triệu bảng. Có vẻ như đây là một trong những vụ chuyển nhượng hiếm hoi phù hợp với tất cả các bên. Arsenal nhận được số tiền lớn cho một “gà nhà”, tức số tiền họ sở hữu là mức lãi thuần tuý. Trong khi đó, Fulham giành chữ ký của một tuyển thủ quốc Anh và Smith Rowe đang có cơ hội chơi thường xuyên tại Premier League.
Tuy nhiên, về mặt cảm xúc, đây là một thỏa thuận khó khăn đối với đội ngũ nhân viên và người hâm mộ Arsenal. Smith Rowe từng là một trong những nhân vật quan trọng nhất trong quá trình tái thiết của CLB dưới thời Arteta. Smith Rowelà niềm hy vọng, sự kiêu hãnh của Arsenal ví sở hữu tiềm năng vô hạn, nhưng chấn thương đả cản bước tiền vệ này.
Vào tháng 9 năm 2022, Smith Rowe phẫu thuật chấn thương háng khiến anh đau đớn trong nhiều tháng. Anh không thi đấu lại cho đến tháng 1 năm 2023, thời điểm Arsenal gác 8 điểm ở vị trí dẫn đầu Premier League với một đội hình ổn định. Đó là những tháng quan trọng, khi Martin Odegaard khẳng định mình là một trong những cầu thủ kiến thiết xuất sắc nhất châu Âu, và Smith Rowe đơn giản là không thể cạnh tranh. Một chấn thương khác vào đầu mùa giải trước cũng có tác động tương tự, và sự xuất hiện của Declan Rice lẫn Kai Havertz đẩy anh xuống thứ hạng thấp hơn ở hàng tiền vệ.
Về mặt chiến thuật, cũng có những thay đổi không giúp ích gì cho Smith Rowe. Một số trận đấu hay nhất của anh trong mùa 2021/22 là trở thành tiền đạo cánh trái cắt vào trung lộ, nhưng vào đầu mùa giải 2022/23, Arteta muốn một người thuần chạy cánh để mở rộng đội hình. Smith Rowe không phải mẫu cầu thủ đó vì Gabriel Martinelli phù hợp với ý tưởng của Arteta.
Từ đó, Smith Rowe phải cạnh tranh làm số 8 ở hàng tiền vệ 3 người, thay vì trở thành nhạc trưởng, đảm nhận vai trò số 10. Ở vai trò số 8, Smith Rowe phải phòng ngự nhiều hơn và điều đó khiến anh không thoải mái.
Sự kết hợp của tất cả các yếu tố vừa nêu, cộng với nhu cầu kiếm tiền của Arsenal, đã dẫn đến sự ra đi của Smith Rowe. Tại Fulham, anh có cơ hội xây dựng lại sự tự tin và động lực của mình. Ở Arsenal, sẽ có nỗi buồn khi anh ra đi, nhưng CLB vẫn sẽ biết ơn tiền vệ xứ sương mù.
Nhờ anh, cuộc cách mạng của Arteta mới thành công như ngày nay. Nếu không có màn toả sáng của Smith Rowe trước Chelsea vào Boxing Day 2020, Arteta có thể “bay ghế”.
