Nhiều người cho rằng quan tài đại diện cho cái chết, sự đau thương, tang tóc và xui xẻo. Chính vì vậy người ta thường tránh “đụng” phải quan tài, một số người kỹ tính hơn còn không muốn đến những nơi có quan tài xuất hiện.
Tuy nhiên, tại một vùng đất độc lạ này, quan tài dường như được ngụ ý theo nghĩa ngược lại. Người dân Cơ Tu sống trên dãy Trường Sơn từ lâu đã được biết đến là một dân tộc thiểu số với nhiều tục lệ đặc biệt. Từ vùng cao – Cơ Tu Dal đến những nơi thấp, trũng hơn như Cơ Tu Phương, hầu như nhà nào cũng đặt một chiếc quan tài bằng gỗ phía trước hoặc bên hông nhà.
Tất nhiên, họ không làm sẵn quan tài để chờ ngày “nhắm mắt xuôi tay” mà họ đặt quan tài trong nhà để mang đến một ý nghĩa tốt đẹp hơn. Theo già làng Đinh Văn Bớt, người sống ở thôn Tà Lâu, xã Ba, huyện Đông Giang (Quảng Nam) chia sẻ, quan tài của người dân tộc Cơ Tu chủ yếu được làm từ gỗ tròn, có đường kính từ 0,5 mét trở lên. Quan tài trải qua nhiều công đoạn như cắt, mài sao cho vừa đủ kích thước một người trưởng thành khi đã qua đời.
Quan tài của người Cơ Tu về cơ bản vẫn được thiết kế tương tự như những mẫu quan tài của người Kinh hoặc các dân tộc khác. Nó dài và có nắp đậy phía trên, ở trên được gọi là quan tài bố còn ở dưới được gọi là quan tài mẹ. Trong quan tài tròn không được chạm khắc hoa văn cầu kỳ như quan tài hình trụ tam giác cân.
Quan tài tròn thường dễ làm hơn quan tài trụ tam giác cân, ngược lại, quan tài trụ tam giác cân cũng được điêu khắc tinh xảo và đắt đỏ hơn, mang đậm giá trị truyền thống của người vùng này. Đây cũng là minh chứng về tài hoa, văn hóa đục đẽo và chạm khắc của người Cơ Tu được truyền thừa từ đời này sang đời khác.
Người dân Cơ Tu xem quan tài như một vật thiêng liêng, là món quà thể hiện sự thân thiết, mến khách dành tặng cho nhau mỗi dịp đặc biệt. Thậm chí, không chỉ riêng lúc ốm đau, người Cơ Tu còn tặng quan tài ngay cả dịp vui vẻ, hạnh phúc. Họ không phải cố ý trù ẻo gia chủ sớm qua đời mà họ chỉ đang bày tỏ tình cảm cao quý của người cho và người nhận, cầu mong mọi sự tốt lành, may mắn đến người nhận.
Ngày cưới, người dân Cơ Tu cũng biếu nhau bằng những chiếc quan tài tinh xảo. Đây được xem là một loại quà sính lễ có từ lâu đời hoặc của hồi môn không thể thiếu khi cô dâu rời khỏi gia đình, gả đến nhà chồng. Không phải lúc nào người ta cũng mang quan tài đi tặng cho nhau mà chỉ những dịp quan trọng hoặc có tính kỷ niệm. Người dân Cơ Tu không ngần ngại thừa nhận, họ xem quan tài như một vật quý báu và có giá trị cao đẹp.
Ảnh: Tổng hợp
Trúc
