Hình ảnh bế tắc của Cristiano Ronaldo và đồng đội là minh chứng cho một hệ thống triển khai bóng và tấn công thiếu tính định hướng của đại diện đến từ châu Âu.
Ai cũng tiến đến trái bóng
Trong một thế trận chủ động kiểm soát, Bồ Đào Nha vẫn cho thấy những vấn đề không mới với chính đội bóng này dưới thời HLV Fernando Santos.
Tận dụng lợi thế đến từ một đội hình giàu sức tranh chấp, Ghana thực hiện một định hướng phòng ngự không quá đặc biệt nhưng hiệu quả. Thay vì hệ thống 4 hậu vệ quen thuộc, HLV Otto Addo lựa chọn sơ đồ chiến thuật 5-3-2, chủ động giữ khối đội hình ở 1/3 giữa sân khi không có bóng.
Việc Ghana chấp nhận không lùi đội hình về quá sâu bên phần sân nhà khiến họ thành công trong ý đồ cầm chân đại diện đến từ châu Âu trong hơn một giờ đồng hồ.
Định hướng phòng ngự của Ghana.
2 tiền đạo, 3 tiền vệ trung tâm và các cầu thủ chơi biên của Ghana chủ động rời vị trí để gây áp lực khiến Bồ Đào Nha gặp quá nhiều khó khăn trong các tình huống triển khai bóng và tiếp cận vùng 16,5 m.
Hạn chế lựa chọn đường chuyền ở khu vực trung lộ, trước khi đẩy đối phương ra biên và áp đảo về quân số khi phòng ngự.
Trước sơ đồ 5-3-2 ấy, hai phương án có thể xem là khả dĩ nhất để giúp Bồ Đào Nha đưa trái bóng tiến gần tới khung thành đối thủ là các tình huống chuyển hướng nhanh hoặc các đường chuyền ra sau lưng hàng phòng ngự. Cả hai phương án này đều không được vận hành tốt bởi đội bóng của ông Santos.
Có một thói quen tương đối dễ hiểu của các cầu thủ Bồ Đào Nha nhưng lại dẫn đến một hệ quả không mấy tích cực tới cự ly đội hình của đội bóng này là việc gần như tất cả các cầu thủ tấn công đều muốn tiến gần đến trái bóng.
Gần như mọi cầu thủ tấn công của Bồ Đào Nha đều di chuyển gần trái bóng.
Động thái ấy vô hình trung khiến Ghana thậm chí phòng ngự một cách hiệu quả hơn bởi ý đồ của đội bóng này là hạn chế khoảng trống ở trung lộ, đẩy đối thủ ra hai hành lang cánh.
Bồ Đào Nha gần như không có một phương án di chuyển chiếm lĩnh khoảng trống nào đồng thời cũng không có phương án tấn công cụ thể nào khi đã đưa bóng được sang phần sân của đối thủ.
Bruno Fernandes chính là một trong những cá nhân có được phẩm chất di chuyển không bóng tốt nhất tập thể Bồ Đào Nha. Nhưng bản thân cầu thủ đang khoác áo Manchester United cũng không phải là người có vai trò chuyên biệt này. Những pha di chuyển của Fernandes dường như chỉ mang tính cá nhân, tùy theo khoảnh khắc.
Bruno Fernandes không phải mẫu cầu thủ luôn luôn di chuyển ra sau lưng hàng thủ đối phương.
Không tấn công theo trục dọc sân, đội bóng của ông Santos cũng không làm tốt ở khả năng kéo giãn chiều ngang sân. Trước một hàng tiền vệ 3 người của đối thủ, khoảng trống ở hành lang đối diện luôn xuất hiện nhưng cả Otavio hay Ruben Neves đều không đủ nhạy bén để chuyển hướng tấn công ở tốc độ tốt nhất.
Tốc độ luân chuyển trái bóng theo chiều ngang sân không ấn tượng của Bồ Đào Nha.
Felix – Leao lên tiếng
Vị trí tấn công bên hành lang trái của tuyển Bồ Đào Nha ở kỳ World Cup lần này đáng ra đã thuộc về Diogo Jota, một cá nhân cực kỳ mẫn cảm ở khả năng tăng tốc và chiếm lĩnh khoảng trống. Nhưng chấn thương của cầu thủ khoác áo Liverpool đặt ra một dấu hỏi lớn cho ông Fernando Santos. Joao Felix gần như không được tin tưởng tại Atletico Madrid trong khi ý thức chiến thuật của Rafael Leao không phải là điều được đánh giá cao.
Trên thực tế, người được lựa chọn đá chính Felix đã có 45 phút đầu tiên dưới mức trung bình. Nhưng chỉ một khoảnh khắc Felix tạo đột biến, hiệu quả trong khâu tấn công của Bồ Đào Nha đã được thể hiện.
Tình huống dẫn đến quả phạt đền của đại diện châu Âu đến trực tiếp trong một pha bóng hiếm hoi mà Felix chiếm lĩnh khoảng trống sau lưng hàng hậu vệ Ghana, khiến hàng ngang 5 cầu thủ áo trắng trở nên rối loạn về cách tổ chức vị trí. Ronaldo thoát xuống bên hành lang cánh trái và bị phạm lỗi bởi Mohammed Salisu, trung vệ lệch ở bên đối diện.
Lần đầu tiên trong trận đấu, Felix có quyết định di chuyển theo chiều sâu, Bồ Đào Nha có bàn thắng mở tỷ số.
Khoảng trống mở ra cho Ronaldo.
Hai bàn thắng sau đó của Bồ Đào Nha cũng đến trực tiếp từ những pha di chuyển như thế của cả Felix và Rafael Leao, người được sử dụng từ băng ghế dự bị. Bồ Đào Nha cần những khoảnh khắc đột biến như vậy diễn ra nhiều hơn trong suốt quãng thời gian của trận đấu để mang đến hiệu quả cho các đợt lên bóng của mình.
Tình huống dẫn đến bàn thắng nâng tỷ số lên 2-1 của Bồ Đào Nha.
Câu hỏi cho chính họ: Liệu Felix và Leao có phải là những người đáng tin tưởng để thực hiện những hành động đậm tính chiến thuật như thế một cách ổn định?
Nhìn rộng hơn, đội bóng của Fernando Santos vẫn là một tập thể được tạo nên bởi những cá nhân thực sự chất lượng nhưng chưa bao giờ mang đến hình ảnh của một tập thể có sự yên tâm về lối chơi tổng thể cả ở khâu tấn công lẫn phòng ngự.
Bộ mặt tấn công thiếu nhịp điệu ở hiệp thi đấu thứ nhất và hai bàn thua trong những pha bóng thua thiệt hoàn toàn về tốc độ ở hiệp thi đấu thứ hai chắc chắn là một dấu hiệu đáng lo ngại cho Cristiano Ronaldo cùng các đồng đội.
Thử thách sẽ còn tới với tập thể Bồ Đào Nha không hoàn hảo này.
